Huizenprijzen schieten omhoog, nieuwbouw komt niet van de grond: ‘Het Wilde Westen is terug’

De huizenprijzen schieten weer fors omhoog, terwijl het aantal nieuwbouwplannen waar aan gewerkt wordt juist fors is gedaald. Dat blijkt uit de nieuwe monitor koopwoningen van de TU Delft. Met hoogleraar Peter Boelhouwer van de TU Delft lopen we zeven pijnpunten langs. ,,Politici roepen dat we jaarlijks 100.000 woningen gaan bouwen, maar dat gaan we voorlopig nog niet doen.’’

Andere oplossingen

Wat dan? Volgens Boelhouwer moet er vaart gemaakt worden met andere oplossingen, zoals het splitsen van woningen. Bekend is namelijk dat wij Nederlanders behoorlijk wat vierkante meters per persoon ‘bezetten’. ,,Belemmeringen om woningen te delen en dergelijke moeten we weghalen’’, zegt Boelhouwer. ,,Om de koek wat groter te maken.’’

Daarnaast hoopt hij dat er meer vaart gemaakt kan worden met tijdelijke woningen, ook wel bekend als flexwoningen. Fabriekswoningen die snel geproduceerd en snel geplaatst kunnen worden. Op tijdelijke locaties, waardoor procedures ook sneller doorlopen kunnen worden. De aantallen flexwoningen lopen op, al gaat het nog steeds moeizaam omdat ze vaak op plekken komen waar omwonenden niet om staan te springen. ,,Ze halen nog niet de aantallen die ze gewenst hadden’’, ziet Boelhouwer.

Wanhopige starters

Starters zijn bijkans wanhopig. Jongeren wonen langer thuis, gescheiden mensen kunnen nergens terecht. ,,Als de markt zo krap is, dan krijg je aan de onderkant uitval. Je ziet dat er in die betaalbare prijsklasse bijna niets meer is’’, aldus Boelhouwer. ,,Als je gaat googelen op Funda dan beginnen de meeste woningen bij drie ton. De lat komt steeds hoger te liggen.’’

Toch is het aandeel van jongere huishoudens (tot 35 jaar) in het aantal aankopen de eerste helft van dit jaar iets opgelopen. Doordat ook starters weer wat meer kunnen lenen lijken zij zich toch weer vaker (succesvol) in de strijd te werpen. Volgens Boelhouwer hebben zij minder concurrentie van beleggers nu door voormalig minister Hugo de Jonge (Wonen) de teugels op de huurmarkt zijn aangehaald. Daar lijken sommige starters nu van te profiteren.

Kleine huurmarkt

Starters die een huis willen kopen profiteren van het afhaken van beleggers, maar tegelijkertijd zijn er daardoor momenteel wel weer minder huurwoningen beschikbaar. Volgens Boelhouwer funest voor de dynamiek op de woningmarkt. Ook een toename van het aantal huurwoningen is volgens hem hard nodig. ,,Voor de hele woningmarkt is het niet goed’’, zegt Boelhouwer. ,,De huursector is al veel te klein.’’

Maar terwijl beleggers hun woningen ‘uitponden’, loopt de productie van nieuwe huurwoningen tegen dezelfde problemen op als de nieuwbouw van koopwoningen. Toch is het aantal verleende vergunningen voor nieuwe huurwoningen (ruim 82.00) in het eerste kwartaal van 2024 fors hoger dan in het kwartaal daarvoor.

Politieke besluitvorming

Wat is het eerste dat minister Mona Keizer (Wonen), de opvolger van De Jonge, moet doen? ,,De belemmeringen ten opzichte van woningdelen opheffen’’, zegt Boelhouwer stellig. ,,Dat kun je morgen doen. En vakantieparken tijdelijk openstellen zodat daar gewoond kan worden.’’ In zijn algemeenheid pleit de hoogleraar voor zo min mogelijk regelgeving. Wat hem betreft gaat de eis dat twee derde van de nieuwbouwprojecten betaalbaar moet zijn van tafel. De eis klinkt logisch, nu er juist een tekort is aan betaalbare woningen, maar werkt volgens hem averechts. ,,Dat moeten we echt ter discussie stellen’’, zegt Boelhouwer. ,,Waarom gaan we nu bouwplannen stoppen omdat er onvoldoende betaalbare woningen in zitten als we andere woningen wel kunnen bouwen? We moeten veel meer laten afhangen van de mogelijkheden.’’

Hij wil ook dat er veel meer grote nieuwbouwlocaties worden aangewezen. Iets dat lang niet iedereen met hem eens is. ,,We hebben maar 8 procent van ons oppervlakte aan woningen toebedeeld’’, aldus de hoogleraar. ,,Er zijn zulke mooie plannen waarbij je natuur en woningbouw combineert. Ga daar nou op inzetten. Het slaat een beetje door allemaal.’’